زخم جراحی چیست ؟ روش های درمان

زخم جراحی (Surgical Wound) به برشی گفته می‌شود که در طول عمل جراحی توسط پزشک ایجاد شده و معمولاً برای دسترسی به بافت‌ها یا اندام‌های داخلی بدن است. این نوع زخم‌ها می‌توانند سطحی باشند (محدود به پوست) یا عمیق‌تر و شامل عضلات و بافت‌های داخلی. زخم جراحی نیاز به مراقبت ویژه دارد تا به درستی بهبود یابد و از عفونت یا سایر عوارض جلوگیری شود.

انواع زخم جراحی

1. زخم تمیز (Clean Wound):
   این نوع زخم در شرایط کاملاً استریل ایجاد می‌شود و کمترین خطر عفونت را دارد. نمونه آن، جراحی‌های غیر اورژانسی و بدون آلودگی است.
2. زخم تمیز-آلوده (Clean-Contaminated):
   در این نوع زخم‌ها، احتمال تماس با اندام‌های داخلی مثل دستگاه گوارش یا ادراری وجود دارد، اما اقدامات پیشگیرانه انجام می‌شود تا عفونت کاهش یابد.
3. زخم آلوده (Contaminated):
   در شرایطی که زخم در اثر جراحی روی بافت‌های آسیب‌دیده یا عفونی باز می‌شود، احتمال عفونت بالاتر است.
4. زخم کثیف یا عفونی (Dirty/Infected):
   این نوع زخم‌ها مربوط به جراحی‌های اورژانسی یا زمانی است که ناحیه جراحی قبلاً آلوده بوده است.

مراحل بهبود زخم جراحی

1. مرحله التهاب (Inflammatory Phase):
   در روزهای اول پس از جراحی، بدن واکنش طبیعی به زخم نشان می‌دهد. علائمی مانند تورم، قرمزی و درد طبیعی هستند.
2. مرحله بازسازی (Proliferative Phase):
   در این مرحله، تولید کلاژن و تشکیل بافت جدید آغاز می‌شود. لبه‌های زخم به هم نزدیک‌تر شده و زخم کوچک‌تر می‌شود.
3. مرحله بازسازی نهایی (Maturation/Remodeling Phase):
   این مرحله ممکن است چندین هفته یا حتی ماه‌ها طول بکشد. در این مرحله، بافت جدید تقویت شده و جای زخم به حداقل می‌رسد.

بیشتر یاد بگیرید : 0 تا 100 زخم بستر – کلینیک زخم تهران

مراقبت از زخم جراحی

برای جلوگیری از عفونت و تسریع بهبود زخم جراحی، نکات زیر را رعایت کنید:

1. تمیز نگه داشتن زخم:
   زخم باید با آب و صابون ملایم یا مواد ضدعفونی‌کننده تمیز شود.
2. پوشش مناسب:
   استفاده از پانسمان استریل کمک می‌کند تا زخم از آلودگی‌های خارجی محافظت شود.
3. رعایت بهداشت دست‌ها:
   قبل از تماس با زخم، دست‌ها را به دقت بشویید.
4. تغذیه مناسب:
   مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C، پروتئین و روی (Zinc) باعث تسریع بهبود زخم می‌شود.
5. مصرف داروهای تجویز شده:
   اگر پزشک آنتی‌بیوتیک یا داروی دیگری تجویز کرده، آن را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.

عوارض احتمالی زخم جراحی

1. عفونت:
   علائمی مانند تب، تورم بیش از حد، ترشح چرک یا قرمزی غیرعادی ممکن است نشانه عفونت باشد.
2. باز شدن زخم (Dehiscence):
   در برخی موارد، زخم ممکن است به دلیل فشار زیاد یا مراقبت نادرست باز شود.
3. تشکیل کلوئید یا اسکار:
   بافت زخم ممکن است بیش از حد رشد کرده و جای زخم غیرطبیعی باقی بماند.
4. هماتوم یا سروما:
   تجمع خون یا مایعات زیر پوست ممکن است نیاز به تخلیه توسط پزشک داشته باشد.

روش‌های پیشرفته درمان زخم جراحی

1. استفاده از پانسمان‌های مدرن:
   پانسمان‌هایی مانند پانسمان هیدروکلوئید یا فوم می‌توانند شرایط بهینه برای بهبود زخم فراهم کنند.
2. درمان با فشار منفی (Negative Pressure Therapy):
   این روش با استفاده از دستگاه مخصوص، فشار منفی روی زخم اعمال کرده و باعث تسریع در بهبود می‌شود.
3. لیزر درمانی:
   لیزر می‌تواند به کاهش جای زخم کمک کند و ترمیم بافت را بهبود بخشد.
4. مزوتراپی زخم:
   تزریق مواد مغذی و ترمیم‌کننده به اطراف زخم می‌تواند فرآیند بهبود را سرعت بخشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید:

• تب بالا
• قرمزی گسترده اطراف زخم
• ترشح چرک یا بوی نامطبوع
• درد شدید و غیر قابل تحمل
• باز شدن لبه‌های زخم

شماره تماس کلینیک زخم تهران : ۰۹۳۵۹۷۹۷۲۲۱

نکات پایانی

مراقبت مناسب از زخم جراحی تأثیر بسیار زیادی در پیشگیری از عوارض و بهبود سریع‌تر دارد. رعایت بهداشت، مصرف داروهای تجویزی و پیگیری منظم وضعیت زخم می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد. اگر به درمان یا مشاوره تخصصی نیاز دارید، می‌توانید با شماره ۰۹۳۵۹۷۹۷۲۲۱ تماس بگیرید و از خدمات مشاوره رایگان بهره‌مند شوید.